PROTOKÓŁ NR 3/2015

Z WYJAZDOWEGO POSIEDZENIA KOMISJI OCHRONY ŚRODOWISKA, GOSPODARKI WODNEJ, ROLNICTWA I LEŚNICTWA

z dnia 12 lutego 2015 roku

Wielkopolska Izba Rolnicza, wspólnie z partnerami instytucjonalnymi i społecznymi,
w każdym powiecie organizuje cykl spotkań związanych z aktualnymi problemami wsi
i rolnictwa pod nazwą "Fora Rolnicze" . Tego rodzaju spotkania odbywają się co roku i są płaszczyzną do wymiany informacji oraz dyskusji o aktualnych problemach wsi i rolnictwa. Stwarzają także możliwość bezpośredniego kontaktu rolnikom i producentom
z przedstawicielami instytucji działających w obszarze rolnictwa.

 

W dniu 12 lutego br. takie forum odbyło się w powiecie wrzesińskim, w Węgierkach,
w którym oprócz rolników z terenu powiatu wrzesińskiego i niżej wymienionych gości uczestniczyli członkowie komisji ochrony środowiska, gospodarki wodnej, rolnictwa
i leśnictwa.

Spotkanie prowadził Kazimierz Kubczak przewodniczący Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

Zaproszeni goście – uczestnicy Forum:

1.      Piotr Walkowski - poseł na Sejm RP i prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej,

2.      Dionizy Jaśniewicz - Starosta Wrzesiński,

3.      Krzysztof Przybylski - członek Zarządu WIR,

4.      Zbigniew Gąsior - członek Zarządu WIR,

5.      Grzegorz Wysocki - dyrektor Biura Wojewódzkiego WIR,

6.      Piotr Łykowski - dyrektor oddziału terenowego Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa,

7.      Józef Szafarek - kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,

8.      Walerian Klepas - zastępca dyrektora oddziału terenowego Agencji Nieruchomości Rolnych  Skarbu Państwa w Poznaniu,

9.      Krzysztof Adamkiewicz  - zastępca dyrektora Agencji Rynku Rolnego,

10.  Arkadiusz Błochowiak - dyrektor Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu,

11.  Marcin Nurowski - przedstawiciel Departamentu Rolnictwa w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego,

12.  Teresa Waszak - Wójt Gminy Kołaczkowo,

13.  Paweł Antkowiak - kierownik Ośrodka Doradztwa Rolniczego,

14.  Radosław Grychowski - kierownik Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

15.  Romuald Juściński – Powiatowy Lekarz Weterynarii,

16.  Jan Maciejewski zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Września,

17.  Mirosława Kaźmierczak – dyrektor KRUS

 

Program forum obejmował następujące tematy:

• sytuacja na rynkach rolnych (trzoda chlewna, mleko i inne),
• wybory do izb rolniczych (maj 2015 r.)
• możliwości zagospodarowania nieruchomości z zasobu ANR,
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020,
• produkty bankowe i ubezpieczeniowe w otoczeniu rolnictwa.

Prowadzący spotkanie K. Kubczak poprosił o zabranie głosu P. Walkowskiego posła na Sejm RP i jednocześnie prezesa Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

Odnosząc się do sytuacji na rynkach rolnych prezes mówił o drastycznych spadkach cen trzody chlewnej w listopadzie 2014 r., o embargu Rosji na polskie mięso, a także
o wprowadzonym w Polsce zakazie uboju rytualnego, co do którego 2 grudnia 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zakaz ten był nieprawny i nie obowiązuje. Dwuletni zakaz spowodował, że polscy rolnicy utracili rynki zbytu, na których wołowina była droższa o 30%.

W kwestii rynku produkcji mleka prezes WIR zaznaczył, że niepokojący jest rynek, który przez okres ostatnich 5 lat był w miarę stabilny. Słabsze mleczarnie podejmowały decyzję
o obniżeniu ceny jeszcze w ubiegłym roku, mocniejsze ekonomicznie od stycznia obniżyły ceny o 0,4 do 0,5  zł na litrze. Według danych na koniec grudnia 2014 r., Polska przekroczy produkcję mleka o 8%, z tego tytułu UE naliczy karę za nadprodukcję, która może dojść do 0,80 zł za litr. Te gospodarstwa, które podjęły się modernizacji i zwiększenia stada będą
w bardzo trudnej sytuacji, biorąc pod uwagę, że średnia cena za litr mleka wynosiła
w lipcu ubiegłego roku 1,35 zł, a obecnie jest to około 1,00 zł. Jeżeli uwzględni się karę
w wysokości 0,80 zł za litr, to zachodzi niebezpieczeństwo utraty przez te gospodarstwa płynności finansowej. Prezes WIR wspomniał, że zostało zaproponowane udzielenie pomocy
w formie dopłat do tych gospodarstw, które przekroczyły kwoty mleczne.

Prezes P. Walkowski zaznaczył, że zarówno rynek trzody chlewnej, jak i produkcja mleka ma powiązania z rynkiem zbóż, na którym w roku 2014 nastąpił znaczny spadek cen.

W kwestii rynku drobiu, prezes WIR stwierdził, że pomimo tego, że  w ostatnim dziesięcioleciu nastąpiło podwojenie produkcji i po okresach zmniejszonej opłacalności, cena na ubój i jaja, przy dużej produkcji fermowej nie powoduje powstawania zagrożenia. Natomiast jeśli chodzi o rynek owoców, który może nie tak bardzo dotyczy wielkopolski, ponieważ pod rynek rosyjski produkowali sadownicy z woj. świętokrzyskiego, ale pozostaje rynek warzyw,
a konkretnie kwestia ziemniaka, którego cena 0,15 zł za 1 kg ziemniaka workowanego nie jest ceną satysfakcjonującą. Cała sytuacja na rynkach rolnych wywołała działania, które polegały na tym, że zostały wypracowane kwestie możliwości dwuletniej prolongaty spłaty kwoty kredytowej dla sadowników objętych embargiem. Banki udzielające kredytów są gotowe obniżyć swoje koszty od udzielonych kredytów.

W dalszej części wypowiedzi prezes P. Walkowski wspomniał, że został opracowany projekt ustawy rekompensującej rolnikom spadek dochodów w formie utworzenia Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych, z którego można by wypłacać rolnikom rekompensaty w nieprzewidzianych sytuacjach np. znacznego spadku ich dochodów lub bankructwa firmy skupującej. W ubiegłym roku była propozycja, aby w PROW zabezpieczyć kwotę 500 lub 600 mln zł i taki fundusz powołać, jednak po zmianie ministra zrezygnowano z tego pomysłu. Prezes zaznaczył również, że w projekcie tej ustawy jest sporo nieścisłości i zgłosił w Sejmie wniosek o skierowanie projektu do dalszych prac wyłącznie do komisji rolnictwa, z uwagi na to, że Prezydium Sejmu chciało, by projektem zajęła się komisja finansów, zasięgając tylko opinii komisji rolnictwa.

Następnie prezes WIR wspomniał, że 27 stycznia 2015 r. producenci rolni z całego powiatu wrzesińskiego pikietowali przed Starostwem Powiatowym we Wrześni. Postulaty protestujących zostały przyjęte przez starostę Dionizego Jaśniewicza.

Prezes P. Walkowski nawiązał również do kwestii dotyczących obrotu ziemią rolną, mówiąc, że praktyki, które obserwuje się w całym kraju prowadzą do nadmiernej koncentracji ziemi przez jednostki dysponujące wysokim kapitałem. Na zakończenie swojej wypowiedzi prezes przypomniał, że w maju tego roku odbędą się wybory do izb rolniczych.

W dalszej części spotkania prowadzący K. Kubczak poprosił o zabranie głosu starostę
D. Jaśniewicza.

Starosta nawiązał do pikiety rolników, o której mówił prezes WIR P. Walkowski
i zaznaczył, że te wszystkie postulaty, które były zgłoszone i podnoszone podczas spotkania
z rolnikami zostały przekazane do Wojewody Wielkopolskiego. Starosta podkreślił,
że współdziałanie i wzajemna wymiana informacji taka, jak dzisiaj ma istotne znaczenie
w wypracowaniu pewnych rozwiązań. To co dzieje się na terenie powiatu wrzesińskiego,
to kwestia koncentracji produkcji i specjalizacja - to są kierunki, w których należy pójść.
Starosta dodał, że na terenie powiatu powstało kilka grup producenckich i sytuacja kryzysowa, w jakiej znalazły się te grupy jest trochę inna niż osób, które w tych formach nie uczestniczą. Następnie starosta odniósł się do kwestii dotyczących samego miejsca gospodarowania
i związanego z tym problemu melioracji mówiąc, że od kilku lat spółki wodne, które funkcjonują w dotychczasowej strukturze i nowe, które powstały na terenie powiatu
są wspierane poprzez dotacje z budżetu powiatu, jak również z budżetu wojewody. Kończąc starosta zaznaczył, że są to kwestie na które można mieć bezpośredni wpływ na produkcję rolną i dodał, że takie konstruktywne rozwiązania powstają dzięki wymianie doświadczeń
i  informacji.

W dyskusji rolnicy podnosili następujące kwestie:

1. wykup przez firmę Agropol Rajmunda Gąsiorka od Agencji Nieruchomości Rolnych
ponad 500 ha ziemi w okolicach Ostrowa Szlacheckiego, Gutowa Małego, Sobiesierni, Gulczewa i Strzyżewa bez wyłonienia zgodnie z ustawą 30% gruntów i mimo sprzeciwu Wielkopolskiej Izby Rolniczej oraz niezgłoszenie naruszenia prawa do rozstrzygnięcia prokuratorowi,

2. przyjęcia przepisów regulujących obrót ziemią rolną, która powinna być wykorzystywana do powiększania rodzinnych gospodarstw,

3. wprowadzenia w życie prawa, które zapobiegnie “masowej wyprzedaży ziemi“ po 1 maja 2016 roku, kiedy to zniknie zakaz nabywania ziemi rolnej przez obcokrajowców bez zezwolenia.

4. jakie działania zostały podjęte w celu ochrony wszystkich rolników, którzy na skutek embarga ponoszą straty,

5. czy jest konieczność utworzenia nowej instytucji, która miałaby wypłacać rolnikom rekompensaty.

Wyjaśnień udzielał poseł na Sejm RP P. Walkowski - prezes WIR oraz Walerian Klepas - zastępca dyrektora oddziału terenowego ANR w Poznaniu.

Prezes P. Walkowski stwierdził, że niepokojący jest fakt, że planuje się dość wysokie koszty administrowania budżetem Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych, w stosunku do kosztów administrowania poprzez takie podmioty jak np. grupy producenckie, gdzie koszty administrowania całością kwestii wynoszą 0,5%. Prezes dodał,
że obsługą finansową może również zajmować się Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jak również  Agencja Rynku Rolnego, która jest instytucją płatniczą i zarządza funduszem promocyjnym.

Następnie prezes wypowiedział się w kwestii zmiany na stanowisku dyrektora w Agencji Nieruchomości Rolnych mówiąc, że odbyła się ona przez zaskoczenie, bez konsultacji z WIR, pomimo ustaleń wynikających z podpisanego w roku 2012 porozumienia. Prezes zaznaczył, że zmiana dyrektora była potrzebna w związku z pozaprawnym przejmowaniem ziemi. Stanowisko WIR było negatywne w stosunku do propozycji sprzedaży tego majątku użytkownikowi, bez wyłonienia ustawowych 30% gruntów. Przy sprzedaży ziemi w grę wchodzą bardzo duże pieniądze i są pewne środki lobbujące, które powodują, że coś wypływa wcześniej, a coś później. Na ostatnim posiedzeniu Sejmu pojawił się kolejny projekt, trochę zbieżny z ustawą o gospodarce nieruchomościami – tzw. projekt ustawy o dzierżawie. Zdaniem prezesa na dyskusję w tej sprawie jest już bardzo mało czasu.  Wracając do tematu sprzedaży gruntów w Ostrowie Szlacheckim, Gutowie Małym, Sobiesierni, Gulczewie, Strzyżewie, prezes zwrócił uwagę, że złamano przepisy ustawy, ponieważ sprzedano spółce Agropol więcej niż 500 ha - o 3834 m². Na skutek tego, że stanowisko WIR było negatywne, była prowadzona korespondencja z ANR. Prezes przytoczył fragment odpowiedzi, która wpłynęła niecały tydzień temu - „Ponadto Oddział informuje, że na zawarcie umowy sprzedaży wyżej wymienionych nieruchomości zostało udzielone szczególne pełnomocnictwo poprzez prezesa Agencji”.  W związku z tym WIR wystąpił w ubiegłym tygodniu z pismem do prezesa ANR, żeby przedstawił, jakie to szczególne warunki nastąpiły. Prezes stwierdził, że nastąpiło ewidentne złamanie ustawy, ponieważ, jeżeli było to gospodarstwo, które nie wyłoniło wcześniej tych 30%, nie mogło być sprzedane użytkownikowi. Prezes zaznaczył,
że ponieważ na terenie powiatu wrzesińskiego jest obecny 3 razy w roku, w związku z tym
w tematach, o których mowa, opinię i decyzję mają wyrażać tutejsi rolnicy. Decyzje w WIR nie są podejmowane jednoosobowo, tylko po zasięgnięciu opinii rolników. W tej sprawie WIR oczekuje na odpowiedź z ANR i wówczas rozstrzygnie, jakie podejmie dalsze kroki.

Prowadzący K. Kubczak zwrócił się do zastępcy dyrektora ARN mówiąc, że agencja spieszy się ze sprzedażą ziemi firmie Agropol. Dyrektor Pietrzak miał sprzedać firmie Golpasz 270 ha gruntów zabranych Biegrolowi i jakoś do dzisiaj to nie zostało zrealizowane, ponieważ uważał, że potrzebuje 2 lata na przygotowanie tych gruntów do sprzedaży. Po ostatnim spotkaniu  nowy dyrektor Dutkiewicz zapewnił, że przyjrzy się tej sprawie. Za chwilę ANR będzie wydzierżawiała te grunty dalej, choć ustalenia były takie, że miały one być wydzierżawiane tylko do momentu przygotowania przez ANR dokumentów do sprzedaży. Zdaniem
K. Kubczaka pośpiech w sprzedaży ziemi Agropolowi wynika z faktu, że za chwilę firma dostanie mniej dopłat, natomiast rolnicy nadal będą czekać.

Walerian Klepas - zastępca dyrektora oddziału terenowego ANR w Poznaniu poinformował,
że z gruntów dla Golpaszu zostało wyłonione ustawowe 30%, odbyły się 24 przetargi na dzierżawę, jednocześnie sprawy związane ze sprzedażą się przedłużają. Prosił dzierżawców, żeby na 3 miesiące przed końcem dzierżawy złożyli wnioski o przedłużenie terminu dzierżawy, dodał, że nie wie jeszcze, jak ta kwestia zostanie rozwiązana. Następnie dyrektor odniósł się do sprawy sprzedaży ziemi firmie Agropol mówiąc, że udzielone przez prezesa ANR szczególne pełnomocnictwo musi zostać szczegółowo zbadane. Poinformował również, że jest luka prawna, która pozwala na zakup następnego areału w momencie, kiedy na dzień transakcji firma nie posiada już areału. Zaznaczył, że należy coś z tym zrobić i na jest to ten czas, kiedy należałoby te przepisy uszczelnić. Agencja została upoważniona do przekazywania do budżetu państwa środków finansowych na wysokim poziomie. Na rok 2014 było to 17 tys. hektarów
i plan ten nie został wykonany, natomiast na rok 2015 jest to 15 tys. ha, dlatego tam, gdzie przepisy pozwalają na sprzedaż, muszą grunty być przygotowywane do sprzedaży. Dyrektor poinformował, że na dzień dzisiejszy dzierżawionych jest około 240 tys. ha

Prowadzący K. Kubczak zwrócił się do dyrektora ANR z zapytaniem, co takiego się stało,
że nowelizacja ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z 2011  roku nie obowiązuje firmy Agropol Sokołowo i jest on traktowany priorytetowo.

Dyrektor zaznaczył, że Agencja działa zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, nie wiadomo, jaka będzie reakcja i tłumaczenie w związku z przekroczeniem ha sprzedanych firmie Agropol i zwrócił się do zebranych, aby działać w takim zakresie, żeby więcej nie dopuścić  do takiej sytuacji.

Prezes WIR zapewnił, że jak tylko wpłynie odpowiedź ze strony prezesa ANR, wówczas Izba podejmie odpowiednie działania, ponieważ takie sytuacje, o których była mowa nie powinny mieć miejsca.

W dalszej części spotkania uczestnicy Forum zapoznali się z planami realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020.  Celem głównym PROW 2014 – 2020 jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania
w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.

Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020, a mianowicie:

1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich.
2. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych.
3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem
   w rolnictwie.
4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa
   i leśnictwa.
5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym
   i leśnym.
6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.

Planuje się, że łączne środki publiczne przeznaczone na realizację PROW 2014-2020 wyniosą 13 513 295 000 euro, w tym: 8 598 280 814 z budżetu UE (EFRROW) i 4 915 014 186 euro wkładu krajowego.

W ramach PROW 2014-2020 będzie realizowanych łącznie 15 działań.

Pomoc finansowa ze środków Programu będzie skierowana głównie do sektora rolnego.

Podczas Forum rolnicy mogli również zapoznać się z ofertami produktów firm - BGŻ, AGROCHEST Sp. z o.o. i LUMEN TECHNIK Sp. z o.o.

 

                                                                                              Przewodniczący Komisji

                                                                                                      Bogdan Kruk